Οι δήμοι είναι αντιμέτωποι με μικρότερο πρόστιμο από αυτό που θα επέβαλλε η Κομισιόν
Ας ξεκινήσουμε... ανάποδα, από το παράδειγμα της ιστορίας μας, και ας ταξιδέψουμε σ' ένα από τα πιο γραφικά νησιά του Αιγαίου: την Τήνο. Στην Τήνο, λοιπόν, μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του '90, ο δήμος και οι 12 κοινότητες του νησιού είχαν ο καθένας τη δική του χωματερή. Με τις συνενώσεις του «Καποδίστρια», του «Καλλικράτη», ολόκληρη η Τήνος έγινε ένας δήμος και σταδιακά απέμεινε να εξυπηρετεί όλο το νησί μόνο μια χωματερή, του Τσικνιά.
Εν τω μεταξύ, ήδη από το 2005 η Ελλάδα είχε έρθει αντιμέτωπη με τη δεύτερη ευρωκαταδίκη για τις παράνομες χωματερές και το τότε ΥΠΕΧΩΔΕ (σήμερα ΥΠΕΚΑ) μαζί με το υπουργείο Εσωτερικών ξεκίνησαν αγώνα δρόμου με 15 χρόνια καθυστέρηση για το κλείσιμο των παράνομων χωματερών. Σταδιακά, από τις 1.100 χωματερές για τις οποίες καταδικαστήκαμε φθάσαμε σήμερα στις 90. Εκεί ήταν και η «οροφή» της υπόθεσης, καθώς απέμειναν οι δήμοι που δεν μπορούσαν να κλείσουν τη χωματερή τους, αφού δεν είχαν καμία εναλλακτική για τα απορρίμματά τους.
Στην Τήνο, λοιπόν, συνέβη το εξής: ο τοπικός δήμος αποφάσισε στα τέλη του 2011 να κλείσει τη χωματερή του Τσικνιά για να την εντάξει σε πρόγραμμα αποκατάστασης και ταυτόχρονα... άνοιξε μια νέα, στην περιοχή Κοσσίνι. Ευαισθητοποιημένοι κάτοικοι στράφηκαν προς κάθε κατεύθυνση και τελικά ο δήμος (αφού του επιβλήθηκε ένα μικρό πρόστιμο από την Περιφέρεια) ανακοίνωσε ότι θα προχωρήσει σε δεματοποίηση και προσωρινή αποθήκευση των απορριμμάτων, μέχρι να κατασκευαστεί ο ΧΥΤΑ.
Τι μαθαίνουμε από την υπόθεση της Τήνου; Οι δήμοι, υπό την πίεση της πολιτείας να κλείσουν και να αποκαταστήσουν τις παράνομες χωματερές τους, ακολουθούν δύο δρόμους: ή ανοίγουν νέες χωματερές ή αναθέτουν σε κάποιον ιδιώτη τη συλλογή των απορριμμάτων, χωρίς να τους απασχολεί ιδιαίτερα πού τελικά θα «εξαφανιστούν» τα σκουπίδια. Η λογική αυτή μοιάζει να έχει την ανοχή του υπουργείου Περιβάλλοντος, τουλάχιστον εμμέσως: όπως εξηγούν στελέχη του, ο επίσημος κατάλογος των χωματερών δεν συμπεριλαμβάνει τις νέες χωματερές, αλλά μόνον όσες απέμειναν από εκείνο τον αρχικό κατάλογο των 1.100 περιοχών. Ετσι, οι δήμοι αντιλαμβάνονται ότι τους συμφέρει να κλείσουν μια παλιά χωματερή και να ανοίξουν νέα, καθώς το όποιο πρόστιμο επιβληθεί για τη λειτουργία μιας νέας παράνομης χωματερής θα είναι σαφώς μικρότερο από το αντίστοιχο ευρωπρόστιμο για την παλαιά.
Η πρακτική αυτή, βέβαια, δεν βρίσκει σύμφωνη την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. «Αν ο κατάλογος των χωματερών είναι ελλιπής, τότε αυτό είναι πρόβλημα της Ελλάδας. Αν διαπιστωθεί ότι υπάρχουν νέες χωματερές εκτός καταλόγου, τότε η διαδικασία παραβίασης της ευρωπαϊκής νομοθεσίας συνεχίζεται», λέει στην «Κ» ο κ. Γιώργος Κρεμλής, προϊστάμενος της Διοικητικής Μονάδας Πολιτικής Συνοχής και Εκτίμησης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
«Η κατάσταση είναι πολύ περίεργη, κανείς δεν γνωρίζει τι ακριβώς συμβαίνει», λέει στην «Κ» ο κ. Φίλιππος Κυρκίτσος από την Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης. «Πολλοί δήμαρχοι ή ανοίγουν μια νέα χωματερή, ή «πετούν το μπαλάκι» σ' έναν εργολάβο. Εκείνος είτε έχει μια άτυπη συμφωνία με κάποιους σε μια χωματερή και στέλνει κρυφά τα απορρίμματα είτε ανοίγει λάκκους και τα θάβει».
Μικρή πρόοδος
Κατά τα λοιπά, η εξέλιξη της χώρας στη διαχείριση των απορριμμάτων είναι αργή. «Σημειώνεται κάποια πρόοδος, αλλά με βήματα χελώνας», λέει ο κ. Κρεμλής. «Η δημοπράτηση των έργων στην Αττική δεν έχει γίνει ακόμα, ενώ στα νησιά αργεί η εξεύρεση εναλλακτικής λύσης». Ομως η πολιτεία δείχνει να έχει εστιάσει στα μεγάλα έργα διαχείρισης απορριμμάτων, ενώ υπάρχει ένα εξίσου σημαντικό κομμάτι της ευρωπαϊκής νομοθεσίας που περνά σε δεύτερη μοίρα. «Η νέα Οδηγία προβλέπει μείωση του όγκου των αποβλήτων με διαλογή στην πηγή και έχει συγκεκριμένους ποσοτικούς στόχους», λέει ο κ. Κρεμλής. «Κανονικά η χώρα θα έπρεπε πλέον να προωθεί τη διαλογή των απορριμμάτων στα νοικοκυριά, κάτι που δεν φαίνεται να συμβαίνει». «Η πολιτεία δεν ασχολείται με την ανακύκλωση και τη διαλογή στην πηγή», λέει ο κ. Κυρκίτσος, «καθώς τα μεγάλα εργοστάσια καύσης χρειάζονται για να λειτουργήσουν σύμμεικτο σκουπίδι...».
Ελιγμός του Δήμου Λαυρεωτικής στην υπόθεση της Κερατέας
Στροφή 180 μοιρών στην υπόθεση της Κερατέας. Ο Δήμος Λαυρεωτικής επιδιώκει να προωθήσει μόνος του τη δημιουργία των εγκαταστάσεων διαχείρισης απορριμμάτων, δημιουργώντας επιχειρηματικό πάρκο δίπλα στην παλιά χωματερή. Μάλιστα προ ημερών πήρε το «πράσινο φως» από τον Οργανισμό Αθήνας, που ενέκρινε κατ' αρχήν τη νέα χρήση του χώρου. Ως αντάλλαγμα -και προϋπόθεση- ο δήμος ζητάει να εξαιρεθεί από τον περιφερειακό σχεδιασμό.
Σημαντικές εξελίξεις λοιπόν στην υπόθεση της Κερατέας, έπειτα από μήνες απραξίας. Προκειμένου να δοθεί λύση στο αδιέξοδο ο Δήμος Λαυρεωτικής προχώρησε σε έναν ελιγμό: σε έκταση 50 στρεμμάτων ακριβώς δίπλα στην παλαιά χωματερή (η οποία εν τω μεταξύ έχει ενταχθεί σε πρόγραμμα αποκατάστασης με κοινοτικούς πόρους) επιδιώκει τη δημιουργία επιχειρηματικού πάρκου με μοναδικό αντικείμενο τις δραστηριότητες διαχείρισης στερεών αποβλήτων. Μάλιστα την προηγούμενη Δευτέρα πήρε την απαραίτητη έγκριση από τον Οργανισμό Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας για την αλλαγή χρήσης του χώρου (που βρίσκεται στη ζώνη γ΄ της τοπικής Ζώνης Οικιστικού Ελέγχου ως αγροτική περιοχή). Παράλληλα αναμένει τις εγκρίσεις από άλλες αρμόδιες υπηρεσίες, όπως το δασαρχείο.
«Στόχος μας είναι περίπου σε ένα μήνα να έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία αδειοδότησης και η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, ώστε να καταθέσουμε τον πλήρη φάκελο στο υπουργείο Περιβάλλοντος» εξηγεί ο δήμαρχος Λαυρεωτικής, κ. Κώστας Λεβαντής. «Προϋπόθεση, βέβαια, είναι να εξαιρεθεί η Κερατέα από τον περιφερειακό σχεδιασμό». Σύμφωνα με τον κ. Λεβαντή, τον διαγωνισμό θα προκηρύξει ο ΒΕΠΕ Α.Ε. Κερατέας, ο φορέας που είναι σήμερα επικεφαλής του βιοτεχνικού πάρκου και στον οποίο ο δήμος συμμετέχει κατά 30%. «Μάλιστα ευελπιστούμε ότι θα μπορέσουμε να διεκδικήσουμε και χρηματοδότηση από τον αναπτυξιακό νόμο, προκειμένου να καλύψουμε ένα κομμάτι της επένδυσης», τόνισε.
Ας ξεκινήσουμε... ανάποδα, από το παράδειγμα της ιστορίας μας, και ας ταξιδέψουμε σ' ένα από τα πιο γραφικά νησιά του Αιγαίου: την Τήνο. Στην Τήνο, λοιπόν, μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του '90, ο δήμος και οι 12 κοινότητες του νησιού είχαν ο καθένας τη δική του χωματερή. Με τις συνενώσεις του «Καποδίστρια», του «Καλλικράτη», ολόκληρη η Τήνος έγινε ένας δήμος και σταδιακά απέμεινε να εξυπηρετεί όλο το νησί μόνο μια χωματερή, του Τσικνιά.
Εν τω μεταξύ, ήδη από το 2005 η Ελλάδα είχε έρθει αντιμέτωπη με τη δεύτερη ευρωκαταδίκη για τις παράνομες χωματερές και το τότε ΥΠΕΧΩΔΕ (σήμερα ΥΠΕΚΑ) μαζί με το υπουργείο Εσωτερικών ξεκίνησαν αγώνα δρόμου με 15 χρόνια καθυστέρηση για το κλείσιμο των παράνομων χωματερών. Σταδιακά, από τις 1.100 χωματερές για τις οποίες καταδικαστήκαμε φθάσαμε σήμερα στις 90. Εκεί ήταν και η «οροφή» της υπόθεσης, καθώς απέμειναν οι δήμοι που δεν μπορούσαν να κλείσουν τη χωματερή τους, αφού δεν είχαν καμία εναλλακτική για τα απορρίμματά τους.
Στην Τήνο, λοιπόν, συνέβη το εξής: ο τοπικός δήμος αποφάσισε στα τέλη του 2011 να κλείσει τη χωματερή του Τσικνιά για να την εντάξει σε πρόγραμμα αποκατάστασης και ταυτόχρονα... άνοιξε μια νέα, στην περιοχή Κοσσίνι. Ευαισθητοποιημένοι κάτοικοι στράφηκαν προς κάθε κατεύθυνση και τελικά ο δήμος (αφού του επιβλήθηκε ένα μικρό πρόστιμο από την Περιφέρεια) ανακοίνωσε ότι θα προχωρήσει σε δεματοποίηση και προσωρινή αποθήκευση των απορριμμάτων, μέχρι να κατασκευαστεί ο ΧΥΤΑ.
Τι μαθαίνουμε από την υπόθεση της Τήνου; Οι δήμοι, υπό την πίεση της πολιτείας να κλείσουν και να αποκαταστήσουν τις παράνομες χωματερές τους, ακολουθούν δύο δρόμους: ή ανοίγουν νέες χωματερές ή αναθέτουν σε κάποιον ιδιώτη τη συλλογή των απορριμμάτων, χωρίς να τους απασχολεί ιδιαίτερα πού τελικά θα «εξαφανιστούν» τα σκουπίδια. Η λογική αυτή μοιάζει να έχει την ανοχή του υπουργείου Περιβάλλοντος, τουλάχιστον εμμέσως: όπως εξηγούν στελέχη του, ο επίσημος κατάλογος των χωματερών δεν συμπεριλαμβάνει τις νέες χωματερές, αλλά μόνον όσες απέμειναν από εκείνο τον αρχικό κατάλογο των 1.100 περιοχών. Ετσι, οι δήμοι αντιλαμβάνονται ότι τους συμφέρει να κλείσουν μια παλιά χωματερή και να ανοίξουν νέα, καθώς το όποιο πρόστιμο επιβληθεί για τη λειτουργία μιας νέας παράνομης χωματερής θα είναι σαφώς μικρότερο από το αντίστοιχο ευρωπρόστιμο για την παλαιά.
Η πρακτική αυτή, βέβαια, δεν βρίσκει σύμφωνη την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. «Αν ο κατάλογος των χωματερών είναι ελλιπής, τότε αυτό είναι πρόβλημα της Ελλάδας. Αν διαπιστωθεί ότι υπάρχουν νέες χωματερές εκτός καταλόγου, τότε η διαδικασία παραβίασης της ευρωπαϊκής νομοθεσίας συνεχίζεται», λέει στην «Κ» ο κ. Γιώργος Κρεμλής, προϊστάμενος της Διοικητικής Μονάδας Πολιτικής Συνοχής και Εκτίμησης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
«Η κατάσταση είναι πολύ περίεργη, κανείς δεν γνωρίζει τι ακριβώς συμβαίνει», λέει στην «Κ» ο κ. Φίλιππος Κυρκίτσος από την Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης. «Πολλοί δήμαρχοι ή ανοίγουν μια νέα χωματερή, ή «πετούν το μπαλάκι» σ' έναν εργολάβο. Εκείνος είτε έχει μια άτυπη συμφωνία με κάποιους σε μια χωματερή και στέλνει κρυφά τα απορρίμματα είτε ανοίγει λάκκους και τα θάβει».
Μικρή πρόοδος
Κατά τα λοιπά, η εξέλιξη της χώρας στη διαχείριση των απορριμμάτων είναι αργή. «Σημειώνεται κάποια πρόοδος, αλλά με βήματα χελώνας», λέει ο κ. Κρεμλής. «Η δημοπράτηση των έργων στην Αττική δεν έχει γίνει ακόμα, ενώ στα νησιά αργεί η εξεύρεση εναλλακτικής λύσης». Ομως η πολιτεία δείχνει να έχει εστιάσει στα μεγάλα έργα διαχείρισης απορριμμάτων, ενώ υπάρχει ένα εξίσου σημαντικό κομμάτι της ευρωπαϊκής νομοθεσίας που περνά σε δεύτερη μοίρα. «Η νέα Οδηγία προβλέπει μείωση του όγκου των αποβλήτων με διαλογή στην πηγή και έχει συγκεκριμένους ποσοτικούς στόχους», λέει ο κ. Κρεμλής. «Κανονικά η χώρα θα έπρεπε πλέον να προωθεί τη διαλογή των απορριμμάτων στα νοικοκυριά, κάτι που δεν φαίνεται να συμβαίνει». «Η πολιτεία δεν ασχολείται με την ανακύκλωση και τη διαλογή στην πηγή», λέει ο κ. Κυρκίτσος, «καθώς τα μεγάλα εργοστάσια καύσης χρειάζονται για να λειτουργήσουν σύμμεικτο σκουπίδι...».
Ελιγμός του Δήμου Λαυρεωτικής στην υπόθεση της Κερατέας
Στροφή 180 μοιρών στην υπόθεση της Κερατέας. Ο Δήμος Λαυρεωτικής επιδιώκει να προωθήσει μόνος του τη δημιουργία των εγκαταστάσεων διαχείρισης απορριμμάτων, δημιουργώντας επιχειρηματικό πάρκο δίπλα στην παλιά χωματερή. Μάλιστα προ ημερών πήρε το «πράσινο φως» από τον Οργανισμό Αθήνας, που ενέκρινε κατ' αρχήν τη νέα χρήση του χώρου. Ως αντάλλαγμα -και προϋπόθεση- ο δήμος ζητάει να εξαιρεθεί από τον περιφερειακό σχεδιασμό.
Σημαντικές εξελίξεις λοιπόν στην υπόθεση της Κερατέας, έπειτα από μήνες απραξίας. Προκειμένου να δοθεί λύση στο αδιέξοδο ο Δήμος Λαυρεωτικής προχώρησε σε έναν ελιγμό: σε έκταση 50 στρεμμάτων ακριβώς δίπλα στην παλαιά χωματερή (η οποία εν τω μεταξύ έχει ενταχθεί σε πρόγραμμα αποκατάστασης με κοινοτικούς πόρους) επιδιώκει τη δημιουργία επιχειρηματικού πάρκου με μοναδικό αντικείμενο τις δραστηριότητες διαχείρισης στερεών αποβλήτων. Μάλιστα την προηγούμενη Δευτέρα πήρε την απαραίτητη έγκριση από τον Οργανισμό Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας για την αλλαγή χρήσης του χώρου (που βρίσκεται στη ζώνη γ΄ της τοπικής Ζώνης Οικιστικού Ελέγχου ως αγροτική περιοχή). Παράλληλα αναμένει τις εγκρίσεις από άλλες αρμόδιες υπηρεσίες, όπως το δασαρχείο.
«Στόχος μας είναι περίπου σε ένα μήνα να έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία αδειοδότησης και η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, ώστε να καταθέσουμε τον πλήρη φάκελο στο υπουργείο Περιβάλλοντος» εξηγεί ο δήμαρχος Λαυρεωτικής, κ. Κώστας Λεβαντής. «Προϋπόθεση, βέβαια, είναι να εξαιρεθεί η Κερατέα από τον περιφερειακό σχεδιασμό». Σύμφωνα με τον κ. Λεβαντή, τον διαγωνισμό θα προκηρύξει ο ΒΕΠΕ Α.Ε. Κερατέας, ο φορέας που είναι σήμερα επικεφαλής του βιοτεχνικού πάρκου και στον οποίο ο δήμος συμμετέχει κατά 30%. «Μάλιστα ευελπιστούμε ότι θα μπορέσουμε να διεκδικήσουμε και χρηματοδότηση από τον αναπτυξιακό νόμο, προκειμένου να καλύψουμε ένα κομμάτι της επένδυσης», τόνισε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου